Met bestrijders worden de beestjes bedoeld die kunnen worden ingezet om een plaag tegen te gaan. Plagen ontstaan door een overschot aan voedsel en een tekort aan natuurlijke bestrijders. Het verschil met de rol van ‘jager’ is dat er bij de rol van bestrijders een menselijke hand aan te pas komt. Daarmee wordt dit meer een industriële dan een natuurlijke rol.
Erik Poelman is hoofddocent bij de vakgroep entomologie aan de Wageningen University & Research (WUR). Als ecoloog doet hij onderzoek naar de relatie tussen planten en insecten, met name sluipwespen. ,,Wat ik heel graag wil gaan begrijpen, is hoe planten zich verdedigen tegen insecten. En niet zomaar één insect, maar eigenlijk alle insecten waar ze mee te maken krijgen. Tegelijkertijd moet de plant ook nog de relatie met nuttige insecten in stand houden, bijvoorbeeld de natuurlijke vijanden van belagers van de plant of de bestuivers.’’ Deze informatie probeert Poelman met zijn team toe te passen op ons landbouwsysteem: ,,Wat we zien, is dat we in de landbouw eigenlijk gewend zijn geweest om het ecosysteem te vereenvoudigen door maar één gewas op een groot oppervlak te telen, dat we pesticide gebruiken en doordat we heel veel voedingsstoffen toevoegen. Als we kijken naar het gewas zelf, dan gebeurt daar een hele hoop op het moment dat je pesticide gaat gebruiken. Die pesticides zijn gericht op het plaaginsect, maar ze hebben vaak een bredere werking, waardoor ook de natuurlijke vijanden daar negatieve gevolgen van ondervinden. Die verdwijnen ook.’’ Veel pesticiden mogen niet meer worden gebruikt en dus moet er gekeken worden hoe een goede teelt kan worden gemaakt zonder de bestrijdingsmiddelen. Daarvoor zet Poelman sluipwespen in: ,,Die plaaginsecten, die moeten we met natuurlijke vijanden proberen te onderdrukken. Daar is heel veel werk voor nodig om goed te gaan begrijpen hoe we dat het beste kunnen doen.’’
Vlieg (soort onbekend) op viooltje - eigen foto
De relatie tussen de natuurlijke vijand en een plaaginsect moet beter benut en hersteld worden. ,,Door de volwassenen voedsel te geven, zoals nectar of stuifmeel in bloemen, zullen ze langer leven, zullen ze meer eitjes leggen, dus uiteindelijk zul je meer larfjes krijgen die de plaaginsecten gaan opeten. Dus op die manier kun je zorgen dat je de natuurlijke relatie versterkt tussen de vijand en het plaaginsect waar wij last van hebben. Dat kun je verder uitwerken door dat bijvoorbeeld op kortere afstand van je gewas te doen. Door bloemenrandjes veel meer in je gewas te verwerken.’’
Voor het loslaten van soorten moet volgens Poelman eerst goed onderzoek worden gedaan en moet goedkeuring worden gegeven door een toelatingscommissie voor biologische bestrijding. ,,Je moet een hele hoop stappen doorlopen voordat je iets exotisch hier zou mogen loslaten als biologische bestrijder. Het allerliefste werk je met lokale organismen, waardoor geen onverwachte effecten op onze natuurlijke ecosystemen ontstaan. Daarnaast kun je een afweging maken of je een specialistische sluipwesp inzet of juist een generalistisch roofinsect. Wanneer je problemen hebt met plaagdier A kun je een sluipwesp kiezen die alleen maar dat plaagdier aanvalt. Dus dat kun je gerichter doen dan met een meer algemeen roofinsect.’’
Hoopvol
Erik Poelman vindt het belangrijk dat er aandacht is voor het belang van de algemene biodiversiteit. ,,Eigenlijk kan je concluderen dat er zonder die insectenbiodiversiteit geen leven voor planeet aarde is en dus ook niet voor ons. Dus wat we ook moeten zien, is dat wij dat ook heel goed kunnen gebruiken en kunnen benutten.’’ Maar Poelman is ook hoopvol: ,,Allerhande maatregelen die we nemen, laten eigenlijk zien hoe veerkrachtig de natuur is en hoe snel deze zich zou kunnen herstellen. Het moet ons ook hoopvol stemmen dat we dat ook kunnen omdraaien en echt die goeie weg in kunnen slaan.’’
Vlieg (soort onbekend) met belletje – eigen foto
Comments