Dat het niet goed gaat met vliegende en bestuivende insecten weten veel mensen inmiddels wel. Wat ook algemeen bekend is bij het publiek is dat bestuiving belangrijk is voor zowel natuur als voor mensen: de wereldwijde economische waarde van bestuivers wordt op 153 miljard per jaar geschat. Volgens John Smit, werkzaam bij EIS, gaat het nog steeds slecht met bestuivers, maar gaat het inmiddels wel beter met de honingbijen. Goed nieuws zou je zeggen, maar wat betekent dit eigenlijk voor ons ecosysteem en de wilde bestuivers? ,,Heel veel mensen realiseren zich niet of nauwelijks dat honingbijen eigenlijk helemaal geen onderdeel uitmaken van onze inheemse natuur,’’ legt Smit, die onderzoek doet naar met name bijen en zweefvliegen, uit.
Honingbij - eigen foto
,,Honingbijen. Je komt ze overal tegen. Ze zitten op alle bloemen, maar wat je je moet realiseren, is dat honingbijen worden gehouden door mensen in bijenkasten. Ze worden gehuisvest. Ze worden zelfs bijgevoerd op het moment dat het slecht gaat qua temperatuur of qua weer. Ze worden de winter doorgeholpen, de kasten worden schoongehouden en ze worden ziektevrij gehouden. Dus eigenlijk is het niet meer dan een landbouwhuisdier. Het is niet anders dan een stal met koeien. Die worden ook verzorgd, die worden ook gevoed, die worden ook vrijgelaten in de wei.’’ De hoeveelheid nectar en stuifmeel in de natuur is beperkt en daardoor ontstaat er volgens Smit een oneerlijke concurrentiestrijd. ,,Als je het hele terrein vol gaat zetten met honingbijkassen, dan hebben de wilde bijen niks meer om van te eten.’’
Kegelbijvlieg: een bestuiver – eigen foto
Wilde bestuivers Volgens John Smit heeft iedere soort zijn eigen functie binnen het ecosysteem. Daarom is het belangrijk dat soorten elkaar niet verdrijven. Zo zijn honingbijen niet geschikt om bepaalde bloemen te bestuiven: ,,Er zijn ook soorten die alleen maar van slangenkruid stuifmeel halen en dus is slangenkruid gebaat bij het voorkomen van die soort, want anders kunnen ze zichzelf niet voortplanten. Al die soorten die in Nederland thuishoren, die zijn geëvolueerd in de Nederlandse natuur en hebben dus ‘geco-ëvolueerd’ met de planten die hier voorkomen. Soms zit daar echt een strikte binding aan. Het een kan niet leven zonder het ander.’’ Bovendien blijkt volgens John Smit uit steeds meer onderzoek dat als je de bestuiving overlaat aan wilde bestuivers, al dan niet in combinatie met honingbijen, je een gezondere en betere opbrengst krijgt.
Zonder bestuivers is volgens John Smit 70% van groente en fruit in onze supermarkt niet meer beschikbaar en kunnen planten zich niet voortplanten. ,,Maar ook dingen als koffie heb je dan niet meer. Dat wordt voor mij persoonlijk dan toch een heel vervelende wereld zonder koffie.’’
In dit filmpje zie je een pluimvoetbij die druk bezig is met het graven van een holletje. Een nieuwsgierige vlieg komt een kijkje nemen.