Aan iedereen die in dit verhaal aan het woord kwam, is dezelfde vraag gesteld: wat kan de gemiddelde burger nou zelf betekenen voor de ongewervelden? De gegeven antwoorden worden hier gebundeld.
Matty Berg - bodemopruimers: ,,In de tuin kan nog heel veel verbeteren. In een betonnen tuin kun je als bodembeestje niks vinden. Dit kun je al verbeteren door hier en daar een bloempot neer te zetten. Als je tegels eruit haalt en je maakt een bloemperk, dan is dat weer een stukje beter.’’ Verschillende plantensoorten en vooral de boel met rust laten is ideaal volgens Berg. ,,Het beste is om niet meer op je gras te gaan lopen en niet te maaien, maar de boel gewoon zijn gang te laten gaan.’’ Bladresten kun je het beste laten liggen en pas in het voorjaar weghalen. ,,Het is voedsel voor bodemdieren, maar tegelijkertijd ook hun woonomgeving.’’
Dick de Slakkenman: ,,Heel simpel: niks weggooien. Laat je appeltje liggen die van de boom is gevallen.’’ Dick heeft niet alleen hart voor slakken, hij heeft ook een ecologische tuin in Rotterdam. ,,Je hebt bewoners die dat niet netjes vinden, die lopen dagelijks dingen weg te halen uit de tuin. Ik gooi het even hard weer terug. Dan worden ze boos, maar ik zeg ‘laat dat nou eens liggen en laat die bloemen nou eens staan’, maar het moet ‘mooi’ zijn.’’
Oog in oog met een hooiwagen – eigen foto
John Smit - bestuivers: Wie de natuur een handje wil helpen door bijenkasten neer te zetten, moet dat volgens John Smit vooral niet doen vanwege de oneerlijke concurrentiestrijd. Smit adviseert bloemen te planten die het liefst stuifmeel en honing produceren. ,,Bloemen zoals Afrikaantjes daar heb je helemaal niks aan. Of rozen met dubbele kronen; die hebben geen stuifmeel dus dat schiet niet op.’’ Smit vertelt dat het uiteraard niet erg is als mensen iets in de tuin zetten wat ze zelf leuk en mooi vinden. ,,Voor een gemeente vind ik dat wat anders. Als die een park onderhouden, zie ik liever dat ze inheemse planten gebruiken die daar thuishoren.’’ De laatste tip die Smit geeft, is om planten te kopen bij een ecologische teler. ,,Alle plantjes die je bij gewone tuincentra koopt, zijn allemaal opgekweekt met gifstoffen. Dus het heeft niet zo heel veel zin om die in je tuin te zetten. Dan geef je een bij of een vlinder voedsel, maar je vergiftigt ze ook een klein beetje.’’
Erik Poelman - bestrijders: Erik Poelman ziet dat er winst te behalen is bij de consument. ,,Een deel van de consumenten kiest al voor biologische teelt.’’ Bij biologische producten kan het gebeuren dat ze niet even recht zijn als de conventionele producten. ,,Bij biologische teelt kan je insecten niet volledig weghouden, dan kun je sneller wat vraatsporen zien.’’ Volgens Poelman is het niet vreemd dat mensen selecteren. ,,Als je iemand vraagt ‘welke wil je hebben’ uit een schaal appels, dan pakken ze allemaal degene, die niet dat plekje heeft. Je moet uiteindelijk gaan bereiken dat je dat element een klein beetje daaruit haalt. Dat we dat met elkaar gaan accepteren.’’ Volgens Poelman is dat echter wel een complex probleem. ,,De hele keten moet meebewegen.’’ Kennisverstrekking is volgens de onderzoeker een belangrijke factor. ,,Ik denk dat de beweging die er nu is, heel goed is. Dat we laten zien hoe belangrijk biodiversiteit is en wat deze voor ons doet. Dat het dus erg is dat we insecten verliezen. Die beeldvorming en die bewustwording is denk ik heel belangrijk.’’
Grauwe Schildwants maakt zich uit de voeten – eigen foto
De Wespenvriend Sjoert Fleurke: Wespen weten precies op welke plekken ze voedsel kunnen halen. De Wespenvriend adviseert daarom een composthoop in de tuin in te richten. ,,Een vaste plek. Want dan gaan de wespen allemaal daarheen en dat leren ze op den duur.’’ Wie geen plek heeft voor een composthoop, maar wespen wel graag een handje wil helpen, kan ook kiezen voor een ‘wespenkroeg’: ,,Dat is een drinkbak die je kunt vullen met suikerwater. Zo’n omgekeerde emmer, ik denk dat die voor kippen bedoeld is. Doe er wat steentjes in zodat ze niet kunnen verdrinken. Zorg dat ze het vinden, het moet dus wel op een beetje een zonnige plek staan. Als ze dat eenmaal gevonden hebben, dan vertellen ze het aan elkaar door en dan wordt het steeds drukker en drukker. Dan gaan de meeste wespen daar naartoe en dan komen ze niet op je terras.’’ Hang de wespenkroeg natuurlijk niet te dichtbij je eigen terras en heel belangrijk: zorg ervoor dat je hem tijdig bijvult. ,,Als het leeg is, dan gaan ze in de buurt verder zoeken en dan komen ze vanzelf bij jou uit. Dan is het eigenlijk erger dan als je niks had gedaan.’’
Peter van Helsdingen - spinnen: Voor de spinnen is volgens Peter van Helsdingen variatie in de tuin van belang. ,,Toch de ruimte geven, leefgebied, en dan kom je toch uit op een rommelige tuin, waar die spinnen kunnen leven. Dat je niet alleen maar een gazonnetje hebt. Variatie hebben in mogelijkheid van prooien vangen, wegkruipen en eieren leggen. En dat vooral landelijk goed doen. Want stel dat Nederland één grote stad was, en daar begint het op te lijken, dan raken we alle buitenbeesten die op heide en dennen leven kwijt. Dus je moet een grote variatie hebben.’’
Wout Winkelhorst – voedsel voor andere dieren: Ook Wout legt het belang van diversiteit in de tuin uit. ,,Zorg dat je over langere tijd verschillende planten hebt. Sneeuwklokjes voor hommels bijvoorbeeld, want hommels vliegen vroeg in het jaar. Je hebt vroegbloeiers nodig.’’ Wout geeft nog een tip mee voor mensen die last hebben van slakken in de tuin. ,,Waar mensen denk ik niet over nadenken is of hun tuin toegankelijk is. Als je ervoor zorgt dat er ruimte is onder je schutting waar egels onderdoor kunnen, dan kunnen ze in jouw tuin komen om slakken op te eten.’’